Fizjoterapia kręgosłupa – od rzetelnej diagnostyki do skutecznej terapii

Porady
Fizjoterapia kręgosłupa – od rzetelnej diagnostyki do skutecznej terapii

Fizjoterapia kręgosłupa – od rzetelnej diagnostyki do skutecznej terapii

Ból kręgosłupa – to właśnie z tym problemem pacjenci tak często pojawiają się – ale, co szczególnie niepokoi – wracają do gabinetów fizjoterapeutycznych.

Na co zwrócić uwagę w diagnostyce bólu pleców i jak zaplanować terapię, aby zminimalizować nawrotowość objawów? Podpowiadamy w naszym artykule – zachęcamy do lektury!

Fizjoterapeutyczne badanie pacjenta z bólem kręgosłupa

Pacjenci trafiający do fizjoterapeuty z bólem pleców często już w przeszłości mieli takie dolegliwości, co poskutkowało zgłoszeniem się do lekarza i wykonaniem badań obrazowych. Warto przeanalizować wszystkie przyniesione przez pacjenta dokumenty. Jest to szczególnie ważne z tego powodu, że wyniki badań mogą wskazać np. na czerwone flagi do terapii manualnej, fizykoterapii lub ćwiczeń.

Pytania w kierunku występowania poważnych schorzeń powinien zawierać także wywiad.

Po wykluczeniu niepokojących objawów, które mogłyby wskazywać na proces nowotworowy, niewyjaśniony stan zapalny lub na złamanie, można rozszerzyć badanie fizjoterapeutyczne o kolejne testy i techniki.

Każdy fizjoterapeuta jednak z pewnością zgodzi się ze stwierdzeniem, że dopiero diagnostyka manualna i funkcjonalna pokazuje w pełni, nad czym będzie trzeba pracować podczas terapii.

Pewnie każdy z nas spotkał się w gabinecie z sytuacją, gdy okazało się, że wynik badania obrazowego nie koreluje z fizjoterapeutycznym badaniem przedmiotowym i próbami funkcjonalnymi. Bardzo często zdarza się, że w danym momencie to nie opisywana w TK lub MR dyskopatia, a inna struktura generuje aktualne dolegliwości.

Ze względu na różnorodność objawów ze strony kręgosłupa, możliwość ich promieniowania do kończyny górnej lub dolnej, a także bardzo różne postacie bólu, postawienie diagnozy bywa trudne. Czy za ból odpowiada wypuklina, mięsień gruszkowaty, czy zrost okołokorzeniowy? Aby na bieżąco móc to ocenić, przydatna jest umiejętność wnioskowania klinicznego.

Od czego więc zacząć? Na co zwrócić uwagę, gdy pacjent z bólem kręgosłupa po raz pierwszy pojawia się w naszym gabinecie fizjoterapeutycznym?

W pierwszorazowym, ale też każdym kontrolnym badaniu pacjentów z bólem kręgosłupa warto zwrócić uwagę na:

  • opisane w badaniach obrazowych zmiany nowotworowe, zapalne, złamania (w tym kompresyjne trzonów kręgów) i pęknięcia kręgów – są to stany, które powinny być traktowane jako „czerwone flagi” do rozpoczęcia terapii – w takich sytuacjach konieczna jest pilna konsultacja z lekarzem, który pokieruje dalszym przebiegiem leczenia i określi, w którym momencie będzie można włączyć działania fizjoterapeutyczne

  • deficyty neurologiczne: opadanie stopy, nietrzymanie moczu, osłabienie lub zniesienie odruchów ścięgnistych, zaburzenia czucia, osłabienie całej kończyny – konieczna jest konsultacja neurologiczna/neurochirurgiczna

  • występowanie gorączki lub niewyjaśnionego spadku masy ciała – w takim przypadku również konieczna jest pilna konsultacja lekarska

  • kręgozmyk, stenozę – widząc je w badaniu obrazowym lub czytając o nich w opisie, można lepiej zaplanować zarówno terapię, jak i zakres ćwiczeń oraz dopuszczalnych form ruchu

  • wynik testów rozciągowych (najpopularniejszy test Laseque’a, ale też test Mackiewicza lub test więzadeł skrzydłowatych) – te dobrze znane każdemu fizjoterapeucie testy powalają określić czy istnieje ryzyko ucisku na nerwy; warto pamiętać o rozróżnieniu objawów korzeniowych i rzekomokorzeniowych

  • informacje uzyskane dzięki badaniu manualnemu – pozwala ono stwierdzić wzmożone napięcie tkanek, znaleźć mięśniowo-powięziowe punkty spustowe, restrykcje mięśniowo-powięziowe i wnosi wiele do późniejszego wnioskowania klinicznego i diagnostyki różnicowej

  • elementy badania typowe dla metod fizjoterapeutycznych, którymi pracujemy – będą one ważne przy zakwalifikowaniu do wykorzystania danej techniki i przy planowaniu leczenia.

 

Planowanie fizjoterapii kręgosłupa

Plan terapeutyczny dla pacjenta z bólem kręgosłupa ściśle zależy od danych uzyskanych w wywiadzie i podczas badania. Na co zwrócić uwagę na początku planowania fizjoterapii?

Początkowo warto określić, czy pacjent może być zakwalifikowany do fizjoterapii. Następnie wiele zależy od tego, czy pacjent jest w ostrym okresie dolegliwości (do 6 tygodni), podostrym (6 – 12 tygodni), czy przewlekłym (dolegliwości trwające dłużej niż 12 tygodni).

fizjoterapia kręgosłupa

Warto cały czas mieć otwarty wywiad i przeanalizować informacje:

  • Czy występują u pacjenta bóle pleców miejscowe, czy promieniujące (np. do kończyn, do brzucha, do pachwiny, do klatki piersiowej, do łopatki)? – tu ważna jest czujność na objawy kardiologiczne, które mogą mieć podobny zasięg do bólów odkręgosłupowych

  • Czy ból kręgosłupa ma charakter stały, czy pojawia się tylko przy określonych czynnościach?

  • Które ruchy nasilają ból pleców?

  • Czy są pozycje, w których dolegliwości kręgosłupa są mniej nasilone? Jak pacjent czuje się w pozycji siedzącej, a jak w ruchu?

Podobnie jak objawy, odpowiedzi pacjenta mogą zmieniać się na kolejnych sesjach. Dlatego ważne jest, aby uaktualniać swój wywiad podczas każdej wizyty. Po przeanalizowaniu całości można postawić wstępną diagnozę (w metodzie McKenziego – mechaniczną, w innych metodach – dotyczącą struktury, która odpowiada za ból pleców).

Kolejną rzeczą potrzebną w planowaniu fizjoterapii jest diagnoza funkcjonalna: dlatego ważne jest pytanie, w jakich czynnościach ból w szczególności dokucza. To właśnie jedno z głównych zadań fizjoterapii – aby umożliwić pacjentowi sprawniejsze wykonywanie pracy zawodowej i aktywności ruchowej.

W planie fizjoterapii pacjentów z bólem pleców, oprócz działań, które pozwolą zmniejszyć aktualne dolegliwości, należy wprowadzić również elementy, dzięki którym zmniejszy się nawrotowość objawów. Wyjątkowo to widać w bólach kręgosłupa. Terapie bierne w wielu przypadkach są konieczne, aby zmniejszyć bieżące dolegliwości. Jednak to edukacja dotycząca ergonomicznego trybu życia i specjalnie zaadaptowanej aktywności ruchowej minimalizuje ryzyko nawrotów problemów z kręgosłupem.

 

Fizjoterapia w bólach kręgosłupa – wnioskowanie kliniczne

Czym jest wnioskowanie kliniczne w fizjoterapii?

To czynność niezwykle ważna w całym procesie leczenia. Wnioskowanie kliniczne polega na ciągłej analizie w czasie rzeczywistym informacji uzyskanych z wywiadu oraz badania przedmiotowego. To budowanie hipotez na podstawie informacji z badania i leczenia technikami manualnymi, dążących do odtworzenia ciągu przyczynowo-skutkowego.

Otwartość podczas terapii na wszystkie sygnały przekazywane przez pacjenta jest konieczna dla prawidłowego wnioskowania klinicznego. Postawienie hipotezy na początku pracy z pacjentem bólowym pozwala zaplanować terapię, ale to właśnie w jej trakcie należy krytycznie patrzeć na obrany kierunek i wciąż obserwować trafność stosowanych technik.

Pracując z taką uważnością, nie tylko zwiększamy bezpieczeństwo pacjenta, ale też mamy większą szansę na skuteczność stosowanych technik. A więc: pytajmy, analizujmy, planujmy i… powtarzajmy te dobre praktyki w codziennej pracy z pacjentami z bólem kręgosłupa, i nie tylko!

 ból kręgosłupa fizjoterapia
reg
cep
gwsh
KINESIO
medical
pino
moment
wseit
mueller
wsr
wsr
do góry
Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper.pl