Umiejętność analizy zdjęć RTG jest domeną lekarską, ale bardzo przydaje się także w pracy fizjoterapeutów. To właśnie badanie rentgenowskie pozwala bezpieczniej zaplanować rehabilitację i dobrać metody terapii w taki sposób, aby przyniosły zamierzone efekty. Oprócz dokładnego badania przedmiotowego to właśnie m.in. RTG może pomóc znaleźć źródło dolegliwości. Przeglądanie całej zgromadzonej przez pacjenta dokumentacji, w tym zdjęć RTG przynosi wiele korzyści w terapii – sprawdź, dlaczego warto wykorzystać w gabinecie wiedzę z anatomii rentgenowskiej!
Badania RTG – większe bezpieczeństwo w terapii
Każdy fizjoterapeuta na początku wizyty przeprowadza dokładny wywiad oraz badanie przedmiotowe. Testy funkcjonalne i ocenę manualną bardzo dobrze uzupełnia dodatkowa dokumentacja medyczna przyniesiona przez pacjenta (zwłaszcza te najbardziej aktualne badania obrazowe). Są one ważne zwłaszcza w sytuacjach, kiedy zgłaszane przez pacjenta objawy, a także pominięte przez chorego w rozmowie ze specjalistą istotne wątki utrudniają postawienie trafnej diagnozy. Właśnie w takich przypadkach do wykluczenia ewentualnych przeciwwskazań do terapii służą badania dodatkowe i konsultacje z lekarzami.
Istotne problemy widoczne na zdjęciach RTG, mające duży wpływ na planowanie fizjoterapii to m.in.:
-
złamania (także te niejednoznaczne w diagnostyce, czyli np. złamania zmęczeniowe, osteoporotyczne pęknięcia kręgów, złamania zielonej gałązki u dzieci)
-
zwichnięcia
-
kręgozmyk
-
wrodzone wady anatomiczne, np. inna liczba kręgów w danym odcinku kręgosłupa (ma to duże znaczenie w terapii manualnej i w chiropraktyce, zwłaszcza w technikach mobilizacji i manipulacji).
-
osteoporoza (może być przeciwwskazaniem do manipulacji stawowych oraz stosowania ultradźwięków/fonoforezy)
Biorąc pod uwagę powyższe rozpoznania, warto wesprzeć się interpretacją zdjęcia rentgenowskiego przed rozpoczęciem terapii. W przypadku wątpliwości diagnostycznych należy postawić na dialog między specjalistami z różnych dziedzin medycznych.
RTG w fizjoterapii – kontrola efektów leczenia
Rtg wykorzystuje się także do sprawdzenia postępów fizjoterapii. O takiej potrzebie decyduje jednak lekarz, najczęściej ortopeda, który okresowo kieruje pacjenta na kontrolne zdjęcie rentgenowskie.
Ma to miejsce zwłaszcza w przypadku skoliozy, kiedy to zdjęcie RTG pozwala:
-
wykonać pomiar kąta Cobba w najwyższym punkcie skrzywienia i zrobić test Rissera
-
zmierzyć stopień rotacji kręgów
-
zbadać skuteczność postępowania korekcyjnego.
W przypadku dzieci i młodzieży z objawami skoliozy lekarz w poradni wad postawy (ortopeda dziecięcy) zazwyczaj kieruje na zdjęcie RTG przed rozpoczęciem rehabilitacji, a następne, dla porównania efektów, po pewnym czasie wykonywania ćwiczeń (zwykle po min. 6 miesiącach).
Na co zwracać uwagę przy interpretacji zdjęć RTG?
Ocena zdjęcia rentgenowskiego wymaga zarówno wiedzy na temat anatomii człowieka, jak i praktyki w interpretowaniu obrazów RTG. Chcąc korzystać z RTG jako pomocy w diagnostyce, warto przyjrzeć się dokładnie:
-
ustawieniu partnerów stawowych względem siebie
-
odległości pomiędzy kręgami (mimo że krążków międzykręgowych nie widać na zdjęciu RTG, gdyż tworzą je tkanki miękkie, obniżenie przestrzeni międzykręgowych może sugerować dehydratację dysków lub ich wysunięcie)
-
ustawieniu kręgów względem siebie (możliwe rozpoznanie kręgozmyku, czyli ześlizgu danego kręgu względem trzonu kręgu sąsiadującego)
-
obecności ostrogi piętowej (w różnicowaniu pochodzenia dolegliwości między ostrogą a zapaleniem rozcięgna podeszwowego; czasem jednak oba te czynniki mogą współwystępować)
-
osteofitom (mogą być przeciwwskazaniem do niektórych form terapii, np. manipulacji, w obawie o ich ukruszenie, gdyż ich odłamy mogłyby funkcjonować w postaci myszek stawowych i blokować ruchy).
Jeżeli pacjent dostarczy opis badania, warto mimo to otworzyć płytę lub spojrzeć na kliszę i tym samym ćwiczyć rozpoznawanie na zdjęciu RTG wyszczególnionych przez radiologa struktur.
Umiejętność odczytywania badań RTG przez fizjoterapeutę
Korzystanie z diagnostyki radiologicznej (RTG, TK, MRI) może być w fizjoterapii bardzo przydatne. Warto więc przyjrzeć się dokładnie całej dostarczonej przez pacjenta dokumentacji. W przypadku braku opisu i niepewności co do poprawności odczytu zdjęcia RTG, najlepiej skontaktować się z lekarzem ortopedą lub radiologiem. Taka interdyscyplinarna praca całego zespołu to większe bezpieczeństwo pacjentów i lepsza kontrola wyników leczenia.